Με αφορμή τα 100 χρόνια από τον Οκτώβρη του '17

Κάποτε η αναφορά και μόνο της λέξης “Επανάσταση” προκαλούσε ρίγη έντονης συγκίνησης και προσδοκίας σε πολλούς ανθρώπους. Ήταν συνώνυμο μιας κρυφής ελπίδας ανατροπής, ριζικής μεταστροφής του κόσμου της αδικίας, το ξημέρωμα μιας διαφορετικής κοινωνίας. Γι’ αυτό άλλωστε σε κάποιους άλλους ,αντίθετα , προκαλούσε φόβο. Τον φόβο της διασάλευσης μιας παγιωμένης τάξης πραγμάτων.

Σήμερα η λέξη “Επανάσταση” χρησιμοποιείται, με άνεση, για να περιγράψει ευτελείς κοινοτοπίες, προχωρήματα της επιστήμης και της τεχνολογίας, εμπορεύματα που είναι εντελώς, υποτίθεται, διαφορετικά από τα προηγούμενα. Έχει, έτσι, κάπως χάσει την ουσιαστική της σημασία και δεν προκαλεί πλέον κανένα φόβο, γιατί σχεδόν κανείς δεν πιστεύει, ότι μπορεί να εμφανιστεί στην ιστορία , με την πλήρη σημασία της. Ο κόσμος στον οποίον ζούμε , είναι πλέον ο κόσμος που δεν θέλει ν’ αλλάξει, παρά μόνο την μόδα και το χτένισμα του. Οι βασιλιάδες αυτού του κόσμου, μπορούν να κοιμούνται ήσυχοι , αισθανόμενοι δικαίως, ότι η ανάσα των υπηκόων τους, είναι μακριά από τα κάστρα τους. Τα επαναστατικά κινήματα κοιμήθηκαν, στα κρεβάτια μιας κοινωνίας, που προτιμά την κατανάλωση, την ησυχία , το χρήμα, που έχει κάνει ειρήνη με την καταπίεση.

Που είναι οι πύρινοι λόγοι των Διαφωτιστών ; Που είναι το βιομηχανικό προλεταριάτο του Μάρξ, η αιχμή του δόρατος της αλλαγής ; Που είναι οι ναρόντνικοι της προ-επαναστατικής Ρωσίας ; Που είναι όλα αυτά τα φλογερά παιδιά , που θυσίασαν ακόμα και την ίδια τους την ζωή ,μέσα στην ελπίδα ενός καλύτερου κόσμου ; Αμυδρές φιγούρες , χαμένες μέσα στο καμίνι της ιστορίας, καταγεγραμμένοι στο κεφάλαιο που έχει την επικεφαλίδα : ουτοπιστές, ιδεαλιστές, ανόητοι, εχθροί της κοινωνίας.

Η επανάσταση στη Ρωσία , ήταν μια πολύ μεγάλη βόμβα που έσκασε στα θεμέλια του τότε γνωστού κόσμου. Όλος ο πλανήτης έστρεψε το βλέμμα του με ελπίδα στην επαναστατημένη Ρωσία. Άνθρωποι από πολλά μέρη της γης με κίνδυνο της ζωής τους , πήγαιναν στη Ρωσία με σκοπό να συμβάλλουν σε αυτή την ανανέωση της προοπτικής για κάτι καλύτερο. Οι φτωχοί φάνηκε,μετά από πάρα πολλά χρόνια , ότι θα αποκτούσαν την δική τους φωνή , ότι θα μπορούσαν να φτιάξουν τον δικό τους κόσμο, που θα ήταν ένας καλύτερος κόσμος, πιο δίκαιος, πιο σωστός, πιο ελεύθερος. Η χαρά τους, βέβαια , δεν κράτησε για πολύ. Όσοι είδαν την επανάσταση να κυλά ,σιγά σιγά μέσα από τα χέρια τους, κράτησαν την πίκρα τους κρυφή, ελπίζοντας ότι αυτό που έβλεπαν θα ήταν παροδικό. Δεν ήταν όμως, δυστυχώς. Ήταν κάτι μόνιμο . Οι υπόλοιποι είτε αφομοιώθηκαν στην καινούργια τάξη πραγμάτων, είτε εξοντώθηκαν στις εκκαθαρίσεις του “πατερούλη” Στάλιν Η τάξη των μπολσεβίκων διοικητών, κάθισε στη καρέκλα της εξουσίας και γλυκάθηκε. Πολλά βιβλία έχουν γραφεί για αυτήν την περίοδο, που περιγράφουν την εκφύλιση της επανάστασης, ξεχωρίζει το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Αλεξάντερ Μπέρκμαν “ Ο ΜΠΟΛΣΕΒΙΚΙΚΟΣ ΜΥΘΟΣ” σε μετάφραση Ι.ΙΩΑΝΝΙΔΗ από τις ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΝΟΠΤΙΚΟΝ .

Η ουσιαστική επανάσταση στη Ρωσία μπορεί να κράτησε λίγο, αλλά τροφοδότησε για αρκετά χρόνια , το επαναστατικό κίνημα. Κυρίως με την αίσθηση ότι αυτός ο κόσμος του καπιταλισμού δεν είναι ανίκητος. Μπορεί να νικηθεί έστω και για λίγο. Ανανέωσε δηλαδή το στοίχημα της αλλαγής του κόσμου σε παγκόσμιο επίπεδο. Γύρω στο ‘50 , διαλύθηκαν και οι τελευταίες ψευδαισθήσεις, ότι η Ρωσία ήταν ένα επαναστατικό-εργατικό κράτος. Δεν ήταν παρά μια άλλη εκδοχή του ήδη υπάρχοντος συστήματος. Αυτό που ξεκίνησε σαν η επανάσταση του εικοστού αιώνα, είχε μετεξελιχτεί σε ένα γραφειοκρατικό καπιταλισμό. Μέχρι σήμερα οι οπαδοί των εκφυλισμένων Κ.Κ, που δεν φημίζονται για την εξυπνάδα τους , προσπαθούν να υποστηρίξουν το αντίθετο. Η αλήθεια όμως είναι ότι η επανάσταση στη Ρωσία, μόλις και μετά βίας είχε δύο χρόνια πραγματικής ζωής.

Όσο ηχηρή ήταν η έκρηξη της, άλλο τόσο ηχηρός ήταν ο αντίκτυπος από την ήττα της. Οι φόνοι , τα στρατόπεδα ,οι δίκες ,τα ψυχιατρεία, τα ψέμματα ,η εξαθλίωση του ρώσικου λαού, που αντάλλαξε ένα αισχρό καθεστώς, εν τέλει με ένα ακόμα πιο στυγερό, με τα χρόνια έδωσαν τους καρπούς τους. Σήμερα η ιδέα μιας επανάστασης περισσότερο φέρνει στο νου αυτά , παρά την ελευθερία και την προοπτική που μεταφέρει. Γιατί το μόνο το αποτέλεσμα έχει αξία για τα κλειστά αυτιά των εφησυχασμένων. Αυτό θα διατυμπανίσουν, εκεί θα εστιάσουν την κριτική τους.

Είναι σίγουρο, ότι η επανάσταση στη Ρωσία ηττήθηκε, αλλά το όραμα ενός διαφορετικού κόσμου, δεν είναι επιτρεπτό να ηττηθεί. Αν σήμερα ζούμε τον παραγκωνισμό του, αν οι δυνάμεις του νεκρού κόσμου φαίνεται να απολαμβάνουν την νίκη τους, είναι γιατί φανταζόμαστε αυτόν τον κόσμο συμπαγή και αναλλοίωτο, ή μάλλον, γιατί καν δεν τον φανταζόμαστε, αλλά μας αρκεί να επιβιώνουμε με όποιον τρόπο μέσα του.

Η μέγγενη που κρατά αυτόν τον κόσμο αιχμάλωτο, όμως, δεν είναι τόσο ισχυρή , όσο φαίνεται. Κατορθώνει να φαίνεται συμπαγής ,γιατί τη μια της άκρη την βαστάμε εμείς, μέσα στην απελπισία μας, φοβούμενοι την αλλαγή.

Η ιστορία δεν θα πάψει ποτέ να γεννά και να καταγράφει επαναστάσεις, όσο υφίσταται η ανάγκη των ανθρώπων για έναν καλύτερο κόσμο. Μια ανάγκη που καλόν θα ήταν να μην την θεωρούμε δεδομένη, μιας και εκείνοι που έχουν να χάσουν από την ανάγκη μας, βασικό τους μέλημα έχουν, να φροντίσουν να την ξεχάσουμε ολοσχερώς .

Η απροκάλυπτη γοητεία του χρήματος.

Όλοι γνωρίζουμε τι είναι το χρήμα . Από μικρά παιδιά καταλαβαίνουμε ότι τις καραμέλες μας πρέπει να τις πληρώσουμε με αυτά τα περίεργα χαρτάκια που είναι γεμάτα με σχέδια περίεργα, που πολλοί, παρεμπιπτόντως, ισχυρίζονται ότι δεν έχουν μπει τυχαία και αθώα σε αυτά τα χαρτάκια. Εμείς όμως επειδή είμαστε μικροί και απονήρευτοι και θέλουμε τις καραμέλες μας, αυτά δεν μας αφορούν.

Όλοι γνωρίζουμε τι είναι το χρήμα . Ανταλλαγή και δυνατότητα πραγμάτωσης της επιθυμίας μας. Γιατί οι επιθυμίες έχουν αντίτιμο και συνήθως οι περισσότερες αν όχι όλες πραγματώνονται με το χρήμα.

Όλοι γνωρίζουμε τι είναι το χρήμα. Είναι το μέσον που κάνει τον κόσμο να γυρίζει και εμάς να γυρίζουμε μέσα σε αυτόν. Γιατί χωρίς αυτό, δεν μπορούμε να γνωρίσουμε τον κόσμο. Χωρίς το χρήμα τα πράγματα που θέλουμε να κάνουμε, απομακρύνονται, χαριτωμένα, από την δυνατότητα μας και μας κάνουν να αισθανόμαστε αποκλεισμένοι, φτωχοί. Μας δημιουργείται μια απροσδιόριστη μιζέρια και έτσι και οι άλλοι μας θεωρούν αποτυχημένους, γιατί δεν μπορούμε να κάνουμε πράγματα μαζί τους, γιατί δεν έχουμε χρήματα.

Όλοι γνωρίζουμε τι είναι το χρήμα . (Θα σας πρήξω με αυτή την φράση κλισέ, αλλά πρέπει να με ανεχτείτε, όσοι διαβάζετε αυτές τις γραμμές, γιατί έχω τον σκοπό μου). “Με τον παρά μου γαμώ και την κυρά μου”. Μέσα σε αυτήν την “καθωσπρέπει” φράση κρύβεται μια πολύ μεγάλη αλήθεια. Μπορούμε να την πούμε και στις ξένες γλώσσες “no money,no honey” . Δίχως χρήματα δεν έχει μέλι. Σοφία που εμπεριέχεται σε μια μικρή φράση. Γιατί τώρα πια και ο έρωτας, όχι ο αγοραίος, ο κανονικός απαιτεί την άνεση του και αυτή η άνεση με χρήμα εξασφαλίζεται.

Όλοι ξέρουμε τι είναι το χρήμα. Ακόμα και αυτοί που δεν το γνωρίζουν, επειδή πρέπει να το μάθουν, το ακούν κάθε λεπτό στις τηλεοράσεις τους . Γιατί πρέπει να κατανοήσουν με τον πιο άμεσο ή έμμεσο τρόπο, που θα πρέπει να κοιτάνε . Που θα πρέπει να στρέφεται η οποιαδήποτε φιλοδοξία τους . Γιατί, όμορφα μου παιδιά, που πάτε δίχως χρήματα ; Είναι σκοτάδι εκεί έξω δίχως τα μαγικά χαρτάκια .

Όλοι ξέρουμε τι είναι το χρήμα. (Επιμένω, αρχίζω και εκνευρίζομαι και εγώ ο ίδιος!!!). Είναι ο συμπυκνωμένος κόπος, ο μόχθος μιας κερδισμένης ζωής μέσα από την μισθωτή εργασία ή από τις επιχειρήσεις μας. Είναι η ικανοποίηση που αισθανόμαστε, όταν στο τέλος του μήνα μας δίνουν τα πολύτιμα φράγκα και αισθανόμαστε ότι ναι, κάναμε κάτι και για αυτό μας αντάμειψαν, δίνοντας μας χρήματα .

Τι πραγματικά ξέρουμε για το χρήμα ; (Το αλλάζω σιγά-σιγά) . Πολύ λίγα πράγματα .Δεν ξέρουμε την ιστορία του. Δεν ξέρουμε πως μας έγινε τόσο πολύ απαραίτητο. Δεν ξέρουμε πόσο, στην ουσία, εξαρτιόμαστε από αυτό. Δεν ξέρουμε αν υπάρχει ζωή χωρίς χρήμα . Δεν ξέρουμε αν υπάρχει δραστηριότητα χωρίς χρήμα. Δεν ξέρουμε αν υπάρχει τίποτα το διαφορετικό, αν δε κολλήσουμε την λέξη χρήμα δίπλα του. Τελικά, δεν ξέρουμε αν το αγαπάμε ή το μισούμε. Αν και το το χρήμα, μάλλον, δεν υπόκειται σε τέτοιες εκλεπτύνσεις και εν τέλει, δεν μας ενδιαφέρει και να μάθουμε. Θέλουμε απλά να υπάρχει μέσα στις φαρδιές μας τσέπες. Μας δίνει ζεστασιά και ασφάλεια. Μας κάνει να αισθανόμαστε ανώτεροι, ακόμα και αν δεν είμαστε τίποτα άλλο παρά χρήμα. Μας αρκεί να το έχουμε και να κοιτάμε με συμπόνοια ή αηδία όσους δεν το έχουν.

Γιατί, εν τέλει, τι είναι αυτό που κάνει το χρήμα τόσο απροκάλυπτα και ανενδοίαστα γοητευτικό ; Είναι η δυνατότητα της κατοχής, (όχι της γερμανικής κατοχής), από άτομα, ενός μεγάλου μέρους του κοινωνικού πλούτου και η καταξίωση που προκύπτει μέσα από αυτή την κατοχή. Το χρήμα είναι δύναμη και η δύναμη είναι ευρέως αρεστή. Η γοητεία που ασκεί το χρήμα στις ζωές μας εξαρτάται από τις δύο αυτές λεξούλες : την κατοχή και την δύναμη. Χωρίς αυτές χάνει την γοητευτική του υπόσταση, υποβαθμίζοντας τον εαυτόν του σε μια διαδικασία ανταλλαγής.

Το χρήμα είναι μια ιδέα μικρής σημασίας, που μπόρεσε να κρύψει μέσα στους κόλπους της, ιδέες μεγαλύτερης σημασίας, όπως η κατοχή και η δύναμη, αποκτώντας κατ αυτόν τον τρόπο, τεράστια αίγλη και γοητεία.

Βέβαια τίποτα από όλα αυτά δεν θα είχε συμβεί, αν ο ίδιος ο άνθρωπος, δεν είχε και εξακολουθεί να έχει, υποπέσει στο σφάλμα, να λατρέψει τα “είδωλα” του περισσότερο από την ίδια του την ύπαρξη.

Ο κόσμος που γνωρίζουμε είναι ο κόσμος, που το χρήμα τον έχει κάνει δικό του. Ας ελπίσουμε, ότι αυτό δεν θα παραμείνει για πάντα έτσι.!!!!!

Θρησκεία και Εξουσία.

Το να μιλήσει κανείς για την Θρησκεία και την Εξουσία, θα απαιτούσε τόμους βιβλίων, με αναλύσεις που θα χάνονταν στα βάθη του χρόνου, κυνηγώντας μυστικά “κεκρυμμένα από καταβολής”. Καμία αφήγηση δεν θα μπορούσε να ήταν πλήρης, γιατί μιλώντας για το θέμα ,θα έπρεπε κανείς να παραδεχτεί, ότι αυτές οι δύο μορφές του κοινωνικού γίγνεσθαι, είναι οι κολώνες που πάνω τους χτίστηκε , όλη η ιστορία της ανθρωπότητας. Έτσι, κάποιος που θα αναλάμβανε ένα τέτοιο έργο,θα έπρεπε να μιλήσει για κάτι που θα τον ξεπερνούσε. Έχουν γίνει άπειρες προσπάθειες, προς αυτήν την κατεύθυνση, που εντέλει έχουν καταντήσει, είτε να υποστηρίζουν, είτε να κατακρίνουν, αδυνατώντας να φτάσουν στην ψυχή της έρευνας τους.

Ένας βασικός λόγος είναι ότι είναι πολύ δύσκολο να μιλήσεις για κάτι που έχει αποικήσει μέσα σου αιώνες τώρα και σε έχει καθορίσει σε συντελεστικό βαθμό. Οι δύο αυτές μορφές με κάποιον τρόπο και σε κάποιο βαθμό, ελέγχουν το σύνολο της κοινωνίας, καθορίζοντας την κρίση του.

Με αυτήν την παραδοχή, δεν έχει νόημα να κάνουμε ιστορία εφ’ όλης της ύλης, αλλά θα γίνει μια απόπειρα να μιλήσουμε, ακροθιγώς , για την ιστορία μιας αιώνιας “άσπονδης φιλίας”.

Γιατί η θρησκεία και η εξουσία είναι φίλες. Πολύ καλές φίλες. Βαδίζουν μέσα στη ιστορία χέρι-χέρι, έχοντας μοιράσει τον κόσμο, η μια ασχολούμενη με την καθοδήγηση της ψυχής του ανθρώπου και η άλλη με τον έλεγχο του μέσα στη κοινωνία. Πάντα η επιδίωξη τους ήταν κοινή: ο έλεγχος. Όποιες αντιθέσεις μπορεί να υπήρχαν στις σχέσεις τους και σαφώς υπήρχαν αντιθέσεις, στην τελική επιλύονταν στην βάση της κοινής τους επιδίωξης. Ο έλεγχος της πνευματικής και κοινωνικής ζωής, έλιωνε τις αντιθέσεις και τις έφερνε ξανά στο τραπέζι των σχεδίων,για να πετύχουν αυτό που ήθελαν.

Υπήρξε μια εποχή που αυτή η φιλία κινδύνεψε να διαλυθεί με απρόβλεπτες συνέπειες. Ήταν το καταραμένο 1789 που η εξουσία οραματίστηκε να πετάξει την φίλη της στα σκουπίδια της ιστορίας , αναλαμβάνοντας αυτή το παιχνίδι του ελέγχου μόνη της. Όλες οι σχέσεις περνάνε ριζικές κρίσεις, αλλά οι δύο φίλες κατόρθωσαν να την ξεπεράσουν. Με παραχωρήσεις της μια προς την άλλη και με μια δεδομένη πλέον καχυποψία ως προς τις φανερές και κρυφές κινήσεις τους.

Ο χρόνος γιατρεύει τα πάντα, όταν υπάρχει “αγάπη” όλα λύνονται, καλή διάθεση να υπάρχει.

Αν μιλάμε λίγο πικρά, ας μας συγχωρεθεί μια “μικρή” εμπάθεια.

Η θρησκεία και η εξουσία, έχουν πατήσει πάνω σε ουσιαστικές και βαθιές ανάγκες του ανθρώπου : η πρώτη, στη ανάγκη του για το βαθύτερο νόημα της ύπαρξης. Αν δηλαδή η ίδια η ζωή και ο θάνατος είναι αποτέλεσμα μιας τυχαίας βιολογικής διαδικασίας ή έχουν ένα εσωτερικό νόημα ,μια κρυμμένη πραγματικότητα ,έναν πρωταρχικό Δημιουργό. Η ανάγκη αυτή του ανθρώπου προκύπτει από το γεγονός , ότι είναι το μοναδικό είδος, που αντιλαμβάνεται έλλογα ότι θα πεθάνει. Το άλγος που υπάρχει από αυτήν την γνώση, ωθεί το ανθρώπινο είδος να διερωτάται για το νόημα της ύπαρξης του. Η θρησκεία έχει αποπειραθεί να δώσει απαντήσεις σε αυτό το ζήτημα ,σε παγκόσμια κλίμακα. Άλλοτε πειστικές και άλλοτε όχι. Η προσπάθεια της είναι φιλότιμη και αξιέπαινη. Αυτό που δεν είναι αξιέπαινο , είναι ότι αυτήν την προσπάθεια την έκανε δικαίωμα επιβολής απέναντι στον άνθρωπο. Έχασε δηλαδή τον στόχο της , που ήταν η καλλιέργεια της ψυχής και η απάντηση σε ζητήματα που έκαιγαν την ανθρωπότητα, υποβιβάζοντας τον μέσα σε μια κοσμικότητα με στόχο τον έλεγχο.

Ζήλεψε την φιλενάδα της της εξουσία, που έχοντας εξ αρχής την επιδίωξη του ελέγχου και της άκρατης δύναμης , θέλησε να κάνει την επιβολή θεό. Η θρησκεία μπέρδεψε την αντίληψη περί της ύπαρξης του Θεού, σαν ανώτερου ρυθμιστή του κόσμου, με την ύπαρξη ενός κοσμικού άρχοντα, που ρυθμίζει αναλογικά την πραγματικότητα. Έτσι δέθηκε με τον επίγειο θρόνο,

περισσότερο από ότι με τον Επουράνιο.

Η εξουσία,πατώντας στην ανάγκη του ανθρώπου για τάξη και ασφάλεια , έδωσε εξ αρχής το δικό της περιεχόμενο σε αυτήν την τάξη και ασφάλεια , τροποποιώντας την σε τάξη και ασφάλεια αυτού που μπορεί με την δύναμη να επιβάλλεται στους υπόλοιπους. Έτσι λοιπόν, επειδή κατοχύρωσε εξ αρχής τον επίγειο θρόνο, φαντάστηκε ότι μπορεί να γίνει και άρχοντας του σύμπαντος.

Η συμμαχία αυτή είναι ανίερη, από όποια σκοπιά και να την κοιτάξεις. Διαχρονικά έχει επιφέρει τρομακτικές καταστροφές στον ιστό της κοινωνίας , με πολλούς τρόπους, συνεχίζοντας να επιφέρει. Όμως το πρόβλημα δεν βρίσκεται στις καταστροφές και στα εγκλήματα που έχουν διαπραχτεί στο όνομα της , αλλά στη σταδιακή υποδούλωση του πνεύματος, μέσα σε ένα περιβάλλον που το μόνο που κάνει, είναι να δοξάζει με όλους τους τρόπους την ύλη .και τις επιδιώξεις της.

Η θρησκεία θα κληθεί να απολογηθεί στον εαυτόν της πολύ σύντομα για τον εκφυλισμό της και την συμμαχία της με την φιλενάδα της την εξουσία. Μια που φλέρταρε με τον πόλο του πνεύματος, η ευθύνη που την βαραίνει είναι σαφώς μεγαλύτερη. Η εξουσία, πολύ καιρό τώρα, δεν έχει την διάθεση να απολογηθεί για τίποτα, μιας και για αυτήν οι απολογίες είναι σημάδι αδυναμίας, άρα δεν υφίστανται καν.

Όσοι από τους παπάδες ξύπνησαν απότομα από τον “ύπνο του δικαίου”, αποφασίζοντας να προτάξουν τα στήθη τους στις “μούρλες” της εποχής, (βλέπε νομοσχέδια για τον καθορισμό του φύλου, γενετική και πάει λέγοντας), καλύτερα αντί να βγαίνουν να μιλούν, να κοιτάξουν καλύτερα τον εαυτόν τους στον καθρέφτη και να αναγνωρίσουν τα λάθη τους, μπας και τελικά κατορθώσουν να σώσουν κάτι από την ψυχή τους. Για την φιλενάδα τους μάλλον η σωτηρία της είναι επί του παρόντος ανέφικτη !!!!!!